Tình cờ lướt được đoạn sau :
“Đến một giai đoạn nào đó, cuộc sống sẽ bắt đầu làm phép trừ với bạn.
Nó sẽ lấy đi sức khoẻ của bạn.
Để bạn biết mỗi ngày trôi qua còn khoẻ mạnh bình an là một ngày quý giá.
Nó sẽ lấy đi một vài người bạn của bạn.
Để bạn nhận ra ai mới là người thật lòng đối tốt với mình.
Nó sẽ lấy đi một vài giấc mơ của bạn.
Để bạn nhận ra so với trách nhiệm, gia đình thì những mong muốn và cái Tôi cá nhân không là gì cả.
Lớn tuổi chính là khi bản thân biết buông bỏ những điều phù phiếm, những con người không còn phù hợp với tần số của bạn.
Để trở thành một người có thể chưa giàu có, nhưng chắc chắn phải mạnh mẽ.
Là tự hào, tự tin với chính mình.
Là nội tâm bình thản, chọn sống đời bình yên…”
Đoạn trên nói về phép trừ, như một quy luật tất yếu của cuộc sống, điều mà con người phải chấp nhận khi về già. Milan Kundera cũng có một chương trong quyển Sự Bất Tử, bàn về quá trình định hình bản ngã/cái tôi thông qua phép trừ, tuy nhiên thay vì mang tính trải nghiệm đời sống, ông đặt nó trong bối cảnh triết học, văn hoá rộng hơn :
Trong thế giới chúng ta, nơi ngày qua ngày càng có thêm nhiều những khuôn mặt giống nhau, con người muốn khẳng định sự độc đáo của cái “tôi” và thuyết phục mình tin vào tính độc nhất không lặp lại của cái “tôi” đó, thật không dễ dàng. Có hai cách nuôi dưỡng tính độc nhất của cái “tôi”: phép cộng và phép trừ. Agnès trừ khỏi cái “tôi” của mình tất cả những gì xa lạ, ngoại lai để mong đạt tới cái bản chất thuần túy (không phải không có nguy cơ là kết quả của phép trừ như thế chỉ còn là con số không). Cách của Laura thì ngược hẳn lại: để cái “tôi” của mình trở nên rõ rệt hơn, dễ thấy, dễ nắm bắt hơn, có hình khối hơn, nàng đã không ngừng thêm vào ngày càng nhiều thuộc tính mới với lòng mong muốn đồng nhất với chúng (không phải không có nguy cơ là chất chồng thêm nhiều thuộc tính như thế, bản chất của chính cái “tôi” sẽ biến mất).
Chúng ta hãy lấy thí dụ con mèo của nàng. Sau khi ly hôn, Laura ở một mình trong căn hộ rộng nên cảm thấy buồn. Nàng muốn chia sẻ cảnh cô đơn dù chỉ với một con vật nào đó cũng được. Lúc đầu nàng định nuôi chó, nhưng rồi nàng hiểu là chó cần chăm sóc đến mức mà nàng không thể làm được. Thế là nàng nuôi mèo, một con mèo Xiêm to đẹp và hung dữ. Laura càng sống lâu với con mèo, và kể chuyện về nó cho bạn bè nghe, thì con vật mà thực ra nàng chọn một cách ngẫu nhiên và không chắc chắn lắm (nói cho cùng thì thoạt đầu nàng muốn nuôi chó!) càng có ý nghĩa lớn: nàng ca ngợi không mệt mỏi những phẩm chất của con mèo, bắt mọi người phải trầm trồ trước nó. Nàng tìm thấy ở nó đức tính độc lập, kiêu hãnh, sự tự do và vẻ duyên dáng thường trực (khác với vẻ duyên dáng của con người hay bị mất đi vì những khoảnh khắc vụng về và thô kệch), nàng thấy ở nó một mẫu mực cho mình; nàng thấy chính mình ở nó.
Vấn đề ở đây hoàn toàn không phải ở chỗ Laura có những tính tình hao hao giống con mèo hay không; điều quan trọng là nàng đã cho vẽ nó lên gia huy của mình, và con mèo (tình yêu với con mèo, sự biện hộ cho mèo) đã trở thành một trong những thuộc tính của cái “tôi” của nàng. Vì lẽ nhiều tình nhân của nàng ngay từ đầu đã bực tức con vật vì kỳ và hung dữ này, chẳng việc gì nó cũng khè và cào họ, nên nó đã trở thành hòn đá thử vàng cho sức mạnh của Laura; nàng dường như muốn nói với từng người rằng: anh sẽ có được tôi, nhưng là tôi trong thực tế, tức là cùng với con mèo của tôi. Con mèo trở thành hình ảnh tâm hồn nàng, và kẻ tình nhân trước hết phải chấp nhận tâm hồn nàng, nếu anh ta muốn chiếm được cơ thể nàng.
Phép cộng hoàn toàn dễ ưa, nếu con người cộng thêm vào cái “tôi” của mình con mèo, con chó, thịt lợn nướng, tình yêu biển và yêu tắm nước lạnh. Tình hình sẽ kém điền viên đi, nếu ai đó có ý muốn thêm vào cái “tôi” của mình tình yêu chủ nghĩa cộng sản, yêu Tổ quốc, yêu Mussolini, yêu giáo hội Thiên Chúa, hay yêu chủ nghĩa vô thần, yêu chủ nghĩa phát xít, hay yêu chủ nghĩa chống phát xít. Trong cả hai trường hợp, cách thức vẫn tuyệt đối là một: người khăng khăng bảo vệ tính ưu việt của con mèo hơn tất cả các con vật khác thực chất cũng giống như người khẳng định rằng Mussolini là vị cứu tinh duy nhất của Italia: anh ta khoe khoang thuộc tính cái “tôi” của mình, và muốn thuộc tính đó (con mèo hay Mussolini) cũng được mọi người xung quanh thừa nhận và yêu mến.
Đó là cái nghịch lý lạ lùng mà tất cả những ai nuôi dưỡng cái “tôi” bằng phép cộng đều mắc phải: họ thêm vào để tạo ra những cái “tôi” độc nhất, không thể lặp lại, nhưng lập tức họ lại biến thành những người tuyên truyền cho những thuộc tính thêm vào đó và gắng hết sức để càng có nhiều người giống họ càng tốt, do đó tính độc nhất của cái “tôi” ấy (đã khó công như thế mới có được) nhanh chóng biến mất.